Hızlı Başlangıç Rehberi

CakePHP’yi tecrübe etmenin ve öğrenmenin en iyi yolu, oturup bişiler yapmaktır. Başlangıç için, basit bir yerimi uygulaması yapacağız.

Yerimi Eğitimi

Bu eğitim size basit bir yerimi uygulaması yapmanızı sağlayacak. Başlangıçta, CakePHP ‘yi kuracak, veritabanımızı oluşturacak, ve CakePHP araçlarını kullanarak uygulamamızı hızlıca yapabileceğiz.

İhtiyacınız olanlar:

  1. Bir veritabanı serveri. Bu eğitimde biz MySQL serveri(local) kullanacağız. Genel SQL komutlarını veya SQL yapısını bilmeniz gerekiyor. Bundan gerisini CakePHP sizin için halledecek. MySQL kullandığımız için PHP eklentilerinden pdo_mysql etkin olduğuna emin olun.

  2. Basit PHP bilgisi

Başlamadan önce PHP versiyonunun güncel olduğuna emin olunuz.

php -v

En azından PHP 5.6 (CLI) veya daha yüksek bir versiyonun yüklü olması gerekmektedir. Webserver PHP versiyonunun en azından 5.6 veya yükseği, ve aynı versiyonda komut arayüzünün de olması gerekmektedir. Eğer tüm uygulamayı görmek istiyorsanız cakephp/bookmarker. kontrol edebilirsiniz. Başlayalım !

CakePHP Başlarken

En kolay CakePHP kurulumunu Composer ile yapabilirsiniz. Composer, basit bir CakePHP kurulumunu terminal veya komut arayüzünden yapılmasına imkan sağlar. Öncelikle Composer’i indirip kurmanız gerekmektedir. Eğer cURL yüklü ise, bu yolu da aşşağıda ki yöntem ile çok basit yapabilirsiniz:

curl -s https://getcomposer.org/installer | php

Veya, composer.phar ‘ı Composer website. adresinden indirebilirsiniz.

CakePHP iskeleti basitçe oluşturup kurmak için terminalizine bookmarker komut satırını çalıştırınız:

php composer.phar create-project --prefer-dist cakephp/app:^3.8 bookmarker

Eğer Composer Windows Installer ‘i indirip kurduysanız, o zaman kurulum klasöründe belirtilen komudu yazarak devam edebilirsiniz. (Örnek kurulum klasörü C:\wamp\www\dev\cakephp3):

composer self-update && composer create-project --prefer-dist cakephp/app:^3.8 bookmarker

Composer’i kullanmanın avantajı bir takım işlemleri sizin için otomatik yapıyor olmasıdır. Mesela dosya yetki izinleri ve config/app.php dosyasını sizin için oluşturur.

Başka yöntemlerle de CakePHP yi kurmak mümkündür. Eğer composer kurmak veya kullanmak istemiyorsanız Kurulum a göz atabilirsiniz.

Nasıl olursa olsun, CakePHP ‘yi kurduktan ve ayarları yaptıktan sonra klasör yapınız şu şekilde olmalıdır:

/bookmarker
    /bin
    /config
    /logs
    /plugins
    /src
    /tests
    /tmp
    /vendor
    /webroot
    .editorconfig
    .gitignore
    .htaccess
    .travis.yml
    composer.json
    index.php
    phpunit.xml.dist
    README.md

Şuanda belki CakePHP nin yapısının nasıl işlediğini öğrenmeniz güzel olabilir. Bunun için CakePHP Folder Structure ‘i inceleyebilirsiniz.

Yüklememizi inceleyelim

Biz basitçe yüklememizin doğrulunu kontrol edebiliriz. Basitçe anasayfaya girmeyi deneyebilirsiniz. Bunu yapmadan önce, geliştirici serveri çalıştırmanız gerekmektedir:

bin/cake server

Not

Windows için, komut bin\cake server şeklinde olmalı. (Ters slashe dikkat ediniz).

Php nin başlangıç webserver portu 8765 dir. http://localhost:8765 browser da çalıştırarak hoşgeldin sayfasını görebilirsiniz. Veritabanı erişimi hariç bütün onay kutuları işaretli olmalıdır. Tümü işaretli değilse, php eklentilerini veya klasör izinlerini kontrol edin.

Veritabanını oluşturalım

Yerimi uygulamamızın veritabanını oluşturalım. Eğer halan bir boş veritabanı oluşturmadıysanız, bir tane oluşturun. İstediğiniz isimle olabilir örnek cake_bookmarks. Devamında ki SQL komutunu yürüterek gerekli tabloları oluşturabilirsiniz:

CREATE TABLE users (
    id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
    email VARCHAR(255) NOT NULL,
    password VARCHAR(255) NOT NULL,
    created DATETIME,
    modified DATETIME
);

CREATE TABLE bookmarks (
    id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
    user_id INT NOT NULL,
    title VARCHAR(50),
    description TEXT,
    url TEXT,
    created DATETIME,
    modified DATETIME,
    FOREIGN KEY user_key (user_id) REFERENCES users(id)
);

CREATE TABLE tags (
    id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
    title VARCHAR(255),
    created DATETIME,
    modified DATETIME,
    UNIQUE KEY (title)
);

CREATE TABLE bookmarks_tags (
    bookmark_id INT NOT NULL,
    tag_id INT NOT NULL,
    PRIMARY KEY (bookmark_id, tag_id),
    FOREIGN KEY tag_key(tag_id) REFERENCES tags(id),
    FOREIGN KEY bookmark_key(bookmark_id) REFERENCES bookmarks(id)
);

Composite Primary Key kullanılan bookmarks_tags tablosuna belki dikkat etmişsinizdir. CakePHP composite primary keyi neredeyse heryerde destekler. Çok yönlü uygulama yapımını kolaylaştırır.

Tablo ve sütun isimlerini keyfe bağlı kullanmadık. CakePHP nin naming conventions de anlatıldığı gibi CakePHP yi daha rahat yapmak için framework’ü yeniden yapılandırmalardan kaçındırdık. Hatta CakePHP eski veritabanı şablonlarını yerleştirmek için bile yeterince rahat kullanım sağlar. Fakat düzene bağlı kalmak sizin zamanınızı kurtarır.

Veritabanı Yapılandırması

Bir sonra ki adım olarak, CakePHP ye veritabanımızın nerede olduğunu ve nasıl bağlanacağımızı belirtelim. Bu sizin ilk ve son ihtiyaç duyacağınız yapılandırmalardan birisi.

Yapılandırma gerçekten çok basit: sadece config/app.php de ki Datasources.default array ini değiştirerek yapılandırmanızı yapabilirsiniz. Örnek olarak tamamlanmış yapılandırmaya bakabilirsiniz:

return [
    // More configuration above.
    'Datasources' => [
        'default' => [
            'className' => 'Cake\Database\Connection',
            'driver' => 'Cake\Database\Driver\Mysql',
            'persistent' => false,
            'host' => 'localhost',
            'username' => 'cakephp',
            'password' => 'AngelF00dC4k3~',
            'database' => 'cake_bookmarks',
            'encoding' => 'utf8',
            'timezone' => 'UTC',
            'cacheMetadata' => true,
        ],
    ],
    // Daha fazlası altta
];

Yapılandırmayı yaptıktan ve dosyayı kayıt ettikten sonra, anasayfada ki ‘CakePHP is able to connect to the database’ seçeneğinin işaretli olduğunu görmeniz gerekmektedir. Yani CakePHP veritabanına erişim sağlamıştır diyor.

Not

Bir CakePHP nin varsayılan yapılandırma dosyası config/app.default.php adresinde bulunabilir.

İskele Yapımızı Oluşturalım

Bizim veritabanımız CakePHP nin düzenini kullandığı için, bake console yapısını kullanarak hızlıca basit uygulamayı oluşturabiliriz. Komut satırında şu komutları yürütün:

// Windows da bin\cake şeklinde yapınız
bin/cake bake all users
bin/cake bake all bookmarks
bin/cake bake all tags

Bu controllerimizi, modelleri, viewları, bunlara uyan test tarafını ve fikstürleri bizim users, bookmarks, ve tags kaynakları için oluşturur. Eğer, serveri durdurduysanız yeniden başlatınız ve http://localhost:8765/bookmarks adresine gidiniz.

Basit fakat fonksiyonel bir uygulama görüyor olmanız gerekmektedir. Birkaç veri ekledikten sonra veritabanı tablolarını görüyor olmanız gerekmektedir.

Not

Eğer Sayfa Bulunamadı (404) hatası görüyorsanız, Apache de ki mod_rewrite modulünün açık olduğunu kontrol ediniz.

Parola Karıştırma Ekleme (Hashing)

Kullanıcılarınızı oluşturduktan sonra (http://localhost:8765/users sayfasında ki), siz muhtemelen şifrelerin düz metin olarak saklandığını görüyorsunuzdur. Bu gözle görünür derecede oldukça güvenlik açısından kötüdür. Yani bunu düzeltmemiz gerekiyor.

Aynı zamanda CakePHP deki model yapımız hakkında konuşma zamanımız geldi. CakePHP de ayrı metotları ayırarak nesne üstünde birleştiriyoruz ve bir neste içerisinde farklı sınıflar oluyor. Yöntemleri Table sınıflarını içeriye atarak topluyoruz. Bu özellikleri de tek başına Entity sınıfına aktardık.

Örnek olarak, şifre karıştırma işlemi tamamen başlı başına bir bireysel kayıttır, yani entity nesnesin deki işlevi uygulayacağız. Çünkü biz şifrelerimizi her kayıt olduğu an karıştırmak istiyoruz. Biz mutator/setter yöntemini uygulayacağız.Her hangi bir zaman entities deki bir özellik çalıştığı zaman CakePHP setter metotunu çağıracaktır. Şifrelerimiz için setter’i ekleyelim. src/Model/Entity/User.php de şunları izleyin:

namespace App\Model\Entity;

use Cake\Auth\DefaultPasswordHasher; //Bu satırı ekleyin
use Cake\ORM\Entity;

class User extends Entity
{

    // Code from bake.

    protected function _setPassword($value)
    {
        $hasher = new DefaultPasswordHasher();
        return $hasher->hash($value);
    }
}

Şimdi daha önceden kayıt ettiğiniz bir kullanıcıyı güncelleyin. Eğer şifreyi değiştirirseniz, orjinal değerden farklı olarak karıştırılmış şifrenin kullanıldığını listede veya view sayfasında göreceksiniz. CakePHP şifre karıştırma yöntemlerinden bcrypt ı varsayılan olarak kullanır. Siz aynı zamanda sha1 veya md5’i de kullanabilir, zaten var olan bir veritabanını uyarlayabilirsiniz.

Yerimlerini Özel Taglar ile getirelim

Şuanda güçlü şifreleri güvenli olarak koruyoruz. Biz daha enterasan özellikleri uygulamamızda kurabiliriz. Yerimlerileri yığınca bir şekilde olduktan sonra, etiketler ile onları arayabilmek tabiki yardımcı olacaktır. Şimdi ise bir rota yöntemini uygulayalım. Controller faliyeti ve arayıcı yöntemi ile etiket yardımıyla yerimi araması yapalım.

İdeal olarak http://localhost:8765/bookmarks/tagged/funny/cat/gifs adresimize benzeyebilir. Bu bize ‘funny, ‘cat’ veya ‘gifs’ geçen taglarla tüm yerimilerini bulmamızı sağlar. Bu işlevi uygulamadan önce yeni bir rota ekleyelim. Sizin config/routes.php niz şu şekilde gözükmeli:

<?php
use Cake\Routing\Router;

Router::defaultRouteClass('Route');
// Yeni rota tag işlevi için ekliyoruz.
// Sonda ki `*` işareti CakePHP nin aktarılabilir parametrelerinin
// olduğunu belirtir.
Router::scope(
    '/bookmarks',
    ['controller' => 'Bookmarks'],
    function ($routes) {
        $routes->connect('/tagged/*', ['action' => 'tags']);
    }
);

Router::scope('/', function ($routes) {
    // Varsayılan olarak home ve /pages/* bağlantı rotası.
    $routes->connect('/', [
        'controller' => 'Pages',
        'action' => 'display', 'home'
    ]);
    $routes->connect('/pages/*', [
        'controller' => 'Pages',
        'action' => 'display'
    ]);

    // Connect the conventions based default routes.
    $routes->fallbacks('InflectedRoute');
});

Yukarıda ki ‘route’ tanımlaması /bookmarks/tagged/ uzantısıyla BookmarksController::tags() ını bağlar. Rota tanımlamayla, url görünümünü izole edebilirsiniz. Eğer biz http://localhost:8765/bookmarks/tagged i ziyaret edersek yardımcı bir hata sayfasını göreceğiz. CakePHP nin controller fonksiyonunun olmadığını birdiren yardımcı hata sayfası gözükür. Şimdi eksik olan metodu da sistemimize entegre edelim. src/Controller/BookmarksController.php ye şunları ekleyelim:

public function tags()
{
    // 'pass' CakePHP tarafından tüm sorguda ki
    // url yolunu kapsar.
    $tags = $this->request->param('pass');

    // BookmarksTable 'ı kullanarak taglı yerimlerini bulabilirsiniz.
    $bookmarks = $this->Bookmarks->find('tagged', [
        'tags' => $tags
    ]);

    // Değerleri View Şablon İçeriğine aktarır
    $this->set([
        'bookmarks' => $bookmarks,
        'tags' => $tags
    ]);
}

Sorguda ki diğer değerlere erişebilmek için, Request bölümüne bakınız.

Bulucu Metot Oluşturma

CakePHP de Controller Fonksiyonlarını kısa tutmayı sever, uygulamamızın çoğu mantık işlevlerini modelde tutarız. Eğer /bookmarks/tagged url ‘ı ziyaret ederseniz bu sefer de findTagged() metodunun daha uygulanmadığı hatasını görürüsünüz. Şimdi de bunu uygulayalım. src/Model/Table/BookmarksTable.php de şunları ekleyiniz:

// $query konusu sorgu oluşturucu örneğidir.
// $options arrayi controller fonksiyonun da ki find('tagged') ile gönderdiğimiz
// 'tags' seçeneğini içerir.
public function findTagged(Query $query, array $options)
{
    $bookmarks = $this->find()
        ->select(['id', 'url', 'title', 'description']);

    if (empty($options['tags'])) {
        $bookmarks
            ->leftJoinWith('Tags')
            ->where(['Tags.title IS' => null]);
    } else {
        $bookmarks
            ->innerJoinWith('Tags')
            ->where(['Tags.title IN ' => $options['tags']]);
    }

    return $bookmarks->group(['Bookmarks.id']);
}

Biz özel bulucu metodu geliştirdik. Bu CakePHP nin çok güçlü olduğu yönlerinden paketle, yeniden kullan sorgularından dır. Bulucu metodu her zaman bir Query Builder nesne ve seçenekli array parametresi sağlar. Bulucular sorguyu değiştirebilir ve gerekli koşul yada kriter ekleyebilir. Bittiği zaman, bulucu metodu değiştirilmiş sorgu nesnesi döndürmek zorundadır. Bizim bulucumuzda distinct() ve matching() metotlarını kullanarak farklı ‘matching’ tagına sahip yerimilerini bulmamızı sağlar. matching() metodu anonymous function ‘u kabul ederek onu bir argument şeklinde sorgu oluşturucu olarak karşılar. Geri Çağırmanın içerisinde biz sorgu oluşturucuyu koşulları tanımlamak için yani yerimilerini filterlayıp özel taglara sahip olması için kullanırız.

View’ı Oluşturma

Şimdi eğer /bookmarks/tagged url sayfasını ziyaret ederseniz CakePHP size bir başka hata sayfası daha gösterecektir. Burada ise sizin View dosyasının var olmadığını belirtir. Bir sonra ki adım olarak view dosyasını bizim tags() fonksiyonu için oluşturalım. src/Template/Bookmarks/tags.ctp de şu içerikleri izleyiniz:

<h1>
    Bookmarks tagged with
    <?= $this->Text->toList(h($tags)) ?>
</h1>

<section>
<?php foreach ($bookmarks as $bookmark): ?>
    <article>
        <!-- HtmlHelper kullanarak link oluşturun -->
        <h4><?= $this->Html->link($bookmark->title, $bookmark->url) ?></h4>
        <small><?= h($bookmark->url) ?></small>

        <!-- TextHelper kullanarak text'in formatını ayarlayın-->
        <?= $this->Text->autoParagraph(h($bookmark->description)) ?>
    </article>
<?php endforeach; ?>
</section>

Yukarıda ki kodda Html kullanıyoruz ve Text yardımcıyı yönlendirerek çıktı sayfamızı oluşturuyoruz. Biz aynı zaman da h kısayol fonksiyonunu kullanarak HTML encode çıktısını alıyoruz.Kullanıcı verisin de html injeksiyonlarından önlemek için her zaman h() kullanmayı hatırlayın.

Yeni oluşturduğumuz tags.ctp dosyası CakePHP’nin view şablon dosyası standartlarına bağlıdır. Bu standartda şablonların düşük karakterli ve alt tireli controller fonksiyon isimleri yer alır.

Belki bizim view da ki $tags ve $bookmarks değişkenleri kullanabildiğimize dikkat etmişsinizdir. Biz ne zaman set() metodunu kontrollerda kullansak, özel değişkenleri view’a aktarmış oluruz. View tüm aktarılan değişkenlere local değişken gibi erişebilir yapar.

Artık /bookmarks/tagged/funny e erişebiliyor olmanız ve tüm ‘funny’ etiketli yerimilerini görüyorsunuzdur.

Öyleyse, biz basit yerimileri, etiketleri, kullanıcıları olan bir uygulama oluşturduk. Her nasılsa, herkes diğerlerin etiketlerini görebilir. Bir sonra ki bölümde, biz yetki düzeyini uygulayacağız ve yerimilerinin görünümünü sadece geçerli kullanıcıya göre kısıtlayacağız.

Şimdi Bookmarker Tutorial Part 2 ile uygulamanızı geliştirmeye devam edebilir veya dive into the documentation CakePHP nin neler yapabileceğine göz atabilirsiniz.

Bookmarker Tutorial Part 2

Not

Bu belge şu anda bu sayfa için Türkçe dilinde desteklenmemektedir.

Yapmak istediğiniz değişiklikleri göndermek için, Github üzerinden istek yollayın ya da bu sayfanın üzerinde bulunan “Improve This Doc” butonuna tıklamaktan lütfen çekinmeyin.

Bu sayfanın konusu hakkındaki İngilizce kaynağa erişmek için üst taraftaki seçim menüsünü kullanabilirsiniz.